26 χρόνια συμπληρώθηκαν από το τραγικό ξημέρωμα της 31ης Ιανουαρίου του 1996! 25 χρόνια από την μεγαλύτερη τουρκική πρόκληση στην κυριαρχία της Ελλάδας στο Αιγαίο, που σημαδεύτηκε από τον θάνατο τριών αξιωματικών του Ελληνικού Πολεμικού Ναυτικού.
Η ελληνική σημαία τότε κατέβηκε, καθώς «φυσούσε» αέρας. Οι ιθύνοντες, κατώτεροι των περιστάσεων, απογοήτευσαν τον ελληνικό λαό και τα ιδανικά του Ελληνισμού, ο οποίος ανά τους αιώνες δεν γνωρίζει υποχώρηση, όποτε διακυβεύεται η εδαφική του ακεραιότητα.
Το Χρονικό της Κρίσης
25 Δεκεμβρίου 1995: Το τουρκικό φορτηγό πλοίο «Φιγκέν Ακάτ» προσαράζει σε αβαθή ύδατα κοντά στην Ανατολική Ίμια και εκπέμπει σήμα κινδύνου. Ο πλοίαρχός του αρνείται βοήθεια από το Λιμενικό, υποστηρίζοντας ότι βρισκόταν σε τουρκική περιοχή και ότι οι μόνες αρμόδιες είναι οι αρχές της χώρας του.
26 Δεκεμβρίου 1995: Το Λιμεναρχείο Καλύμνου ενημερώνει το Υπουργείο Εξωτερικών και αυτό με τη σειρά του το Τουρκικό Υπουργείο Εξωτερικών ότι αν δεν παρέμβει ρυμουλκό, το τουρκικό πλοίο θα κινδυνεύσει.
27 Δεκεμβρίου 1995: Το Τουρκικό Υπουργείο Εξωτερικών ενημερώνει την ελληνική πρεσβεία ότι, ανεξαρτήτως του ποιος θα ανελάμβανε τη διάσωση του πλοίου, υπήρχε θέμα γενικότερα.
28 Δεκεμβρίου 1995: Δύο ελληνικά ρυμουλκά αποκολλούν το τουρκικό φορτηγό και το οδηγούν στο λιμάνι Κιουλούκ της Τουρκίας. Το πρωί της ίδιας μέρας ένα τουρκικό μαχητικό αεροσκάφος συντρίβεται στα ελληνικά χωρικά ύδατα, στην περιοχή της Λέσβου, ύστερα από εμπλοκή με ελληνικά μαχητικά. Με ελληνική βοήθεια, ο τούρκος πιλότος διασώζεται.
16 Ιανουαρίου 1996: Το Υπουργείο Εξωτερικών αντιλαμβανόμενο το παιγνίδι των Τούρκων και ζητά αυξημένα μέτρα επαγρύπνησης στην περιοχή των Ιμίων από το Υπουργείο Εθνικής Άμυνας.
19 Ιανουαρίου 1996: Η κοινοβουλευτική ομάδα του ΠΑΣΟΚ εκλέγει νέο πρωθυπουργό τον Κωνσταντίνο Σημίτη.
26 Ιανουαρίου 1996: Ο δήμαρχος Καλύμνου, Δημήτρης Διακομιχάλης, θορυβημένος από το γεγονός της αμφισβήτησης της ελληνικότητας των Ιμίων, υψώνει την ελληνική σημαία σε ένα από τα δύο νησιά, συνοδευόμενος από τον αστυνομικό διευθυντή Καλύμνου, τον ιερέα και δύο κατοίκους του νησιού. Θα κατηγορηθεί αργότερα από τους συντρόφους του στο ΠΑΣΟΚ ότι ήταν αυτός που έριξε λάδι στη φωτιά.
28 Ιανουαρίου 1996: Το περιπολικό του Πολεμικού Ναυτικού «Αντωνίου» κατεβάζει την τουρκική σημαία και υψώνει την ελληνική. Το βράδυ έλληνες βατραχάνθρωποι αποβιβάζονται στη Μεγάλη Ίμια, χωρίς να γίνουν αντιληπτοί από τα παραπλέοντα εκεί τουρκικά πολεμικά. Η πολιτική εντολή προς τους έλληνες στρατιωτικούς είναι να αποφευχθεί κάθε κλιμάκωση της έντασης.
29 Ιανουαρίου 1996: Ο νέος πρωθυπουργός Κώστας Σημίτης, στις προγραμματικές του δηλώσεις στη Βουλή, στέλνει μήνυμα προς τη Τουρκία, ότι σε οποιαδήποτε πρόκληση η Ελλάδα θα αντιδράσει άμεσα και δυναμικά. Η πρωθυπουργός της Τουρκίας Τανσού Τσιλέρ ζητά διαπραγματεύσεις για το καθεστώς των βραχονησίδων του Αιγαίου. Τουρκικά πολεμικά παραβιάζουν τα ελληνικά χωρικά ύδατα και πλησιάζουν τα Ίμια. Γίνονται διαβήματα από την Ελλάδα σε Ε.Ε. και ΗΠΑ.
30 Ιανουαρίου 1996: Ο πρωθυπουργός Κώστας Σημίτης έχει τηλεφωνική επικοινωνία με τον αμερικανό πρόεδρο Μπιλ Κλίντον. Του εκφράζει την ελληνική θέση ότι η χώρα μας δεν επιθυμεί την ένταση, αλλά εφόσον προκληθεί θα αντιδράσει δυναμικά. Η κυβέρνηση δηλώνει έτοιμη να αποσύρει το άγημα, όχι όμως και την ελληνική σημαία. Στα Ίμια σπεύδουν τα πολεμικά πλοία «Ναυαρίνο» και «Θεμιστοκλής». Ο τούρκος Υπουργός Εξωτερικών δηλώνει ότι υπάρχουν και άλλα νησιά του Αιγαίου με ασαφές νομικό καθεστώς και δεν αποδέχεται την ελληνική πρόταση (αποχώρηση του αγήματος, όχι και της σημαίας).
31 Ιανουαρίου 1996
00:00 Συγκαλείται σύσκεψη στο γραφείο του Πρωθυπουργού. Ο Υπουργός Εξωτερικών, Θεόδωρος Πάγκαλος, φθάνει καθυστερημένα, επειδή παίρνει μέρος σε τηλεοπτική εκπομπή.
01:40 Στο ΓΕΕΘΑ καταφθάνουν πληροφορίες ότι τούρκοι κομάντος αποβιβάζονται στη Μικρή Ίμια.
04:30 Ελικόπτερο του Ελληνικού Πολεμικού Ναυτικού απονηώνεται από τη φρεγάτα «Ναυαρίνο» για να επιβεβαιώσει την πληροφορία. Επικρατούν άσχημες καιρικές συνθήκες.
04:50 Το πλήρωμα του ελικοπτέρου αναφέρει ότι εντόπισε περί τους 10 τούρκους κομάντος με τη σημαία τους. Δίνεται εντολή να επιστρέψει στη βάση του κι ενώ πετά μεταξύ των βραχονησίδων Πίτα και Καλόλιμνος αναφέρει βλάβη και χάνεται από τα ραντάρ. Αργότερα θα ανασυρθούν νεκρά και τα τρία μέλη του πληρώματος, ο υποπλοίαρχος Χριστόδουλος Καραθανάσης, ο υποπλοίαρχος Παναγιώτης Βλαχάκος και ο αρχικελευστής Έκτορας Γιαλοψός, σκοτώθηκαν. Σχετικά με τις αιτίες πτώσης του ελικοπτέρου έχουν διατυπωθεί διάφορες απόψεις. Η επίσημη άποψη του ελληνικού κράτους ήταν ότι το σκάφος κατέπεσε λόγω κακοκαιρίας και απώλειας προσανατολισμού του πιλότου. Ωστόσο, στην Ελλάδα υπάρχει ευρέως διαδεδομένη η άποψη ότι το ελικόπτερο καταρρίφθηκε είτε από το Τουρκικό Ναυτικό είτε από τους τούρκους καταδρομείς που υπήρχαν πάνω στο νησί και ότι το γεγονός αποκρύφθηκε, προκειμένου να λήξει η κρίση και να μην οδηγηθούν οι δύο χώρες σε γενικευμένη σύρραξη ή ακόμα και σε πόλεμο.
06:00 Οι αμερικανοί διά του Υφυπουργού Εξωτερικών Ρίτσαρντ Χόλμπρουκ επιβάλλουν και στις δύο πλευρές τη θέληση τους. «No ships, no troops, no table-flags» διαμηνύουν ή σε πιο κομψή διπλωματική γλώσσα να ισχύσει το status quo ante. Μέχρι το μεσημέρι της 31ης Ιανουαρίου 1996 τα πλοία, οι στρατιώτες και οι σημαίες είχαν αποσυρθεί από τα Ίμια.
Το σήμα του αντιναύαρχου πριν την πτώση του ελικοπτέρου στα Ίμια
Τα ξημερώματα της 31ης Ιανουαρίου το 1996, ώρα 2:04 το πρωί, όταν από το ΓΕΝ μεταβιβάζεται προς όλες τις μονάδες του Πολεμικού Ναυτικού το σήμα του αντιναύαρχου Ιωάννη Στάγκα.
«Είμαι απόλυτα βέβαιος ότι αν χρειαστεί όλοι σας θα φανείτε αντάξιοι της ένδοξης ιστορίας του Πολεμικού ναυτικού. Καλή τύχη και ο Θεός μαζί σας»
ΠΤΩΣΗ ΕΛΙΚΟΠΤΕΡΟΥ ΤΡΕΙΣ ΝΕΚΡΟΙ!
Τα ξημερώματα της 31ης Ιανουαρίου τουρκικές ειδικές δυνάμεις αποβιβάζονται στη Μεγάλη Ιμια, Λίγες ώρες μετά, ελικόπτερο του Ελληνικού Πολεμικού Ναυτικού, που είχε πετάξει πάνω από το σημείο για να διαπιστώσει την παρουσία των Τούρκων, κατέπεσε κατά την επιστροφή του στη φρεγάτα. Τη ζωή τους έχασαν και τα τρία μέλη του πληρώματος, ο υποπλοίαρχος Χριστόδουλος Καραθανάσης, ο υποπλοίαρχος Παναγιώτης Βλαχάκος και ο αρχικελευστής Έκτορας Γιαλοψός.
Για τη στιγμή είχε μιλήσει σε συνέντευξή του στον ANT1 ο κυβερνήτης της κανονιοφόρου «Πυρπολητής», Γιάννης Πάττας. «Πάγωσαν όλα, τη στιγμή που είχαμε την απώλεια του ελικοπτέρου ουσιαστικά σταμάτησε ο χρόνος. Είδα ναύτες να κλαίνε, έφτασα στο σημείο ως κυβερνήτης του πλοίου, με όλα τα προβλήματα που είχα, να παρηγόρώ νέα παιδιά που μου λέγανε γιατί κύριε κυβερνήτα», ανέφερε.
Για πρώτη φορά σε εκείνο το ρεπορτάζ είχαν προβληθεί εικόνες από τις δραματικές ώρες της κρίσης των Ιμίων με τους Στόλους Ελλάδας και Τουρκίας σε θέση μάχης, ενώ από τη γέφυρα της κανονιοφόρου «Πυρπολητής» φαίνεται και το μοιραίο ελικόπτερο.
Σε παλιότερες δηλώσεις του ο αδελφός του υποπλοίαρχου Παναγιώτη Βλαχάκου είχε αποκαλύψει την τελευταία συνομιλία που είχε μαζί του. «Μικρέ να προσέχεις! Αυτή ήταν η τελευταία μας συζήτηση τρεις μέρες πριν πεθάνει», είχε πει στον ANT1. «Ποτέ δεν ειπώθηκε η αλήθεια για το τι συνέβη. Το πολυσέλιδο πόρισμα ήταν ανυπόγραφο, γράφοντας απλά ότι το ελικόπτερο έπεσε, χωρίς ενδείξεις ή αποδείξεις», είχε τονίσει και πρόσθεσε: «Είναι κάτι που θα το ψάχνουμε. Κάποια στιγμή θα βρεθεί κάποιος που θα μας πει την αλήθεια. Θα μας κοιτάξει στα μάτια και θα μας το πει. Έτσι πιστεύω».
Η Κρίση των Ιμίων δεν είχε συνέπειες ως προς το καθεστώς των νησιών. Ωστόσο, έδωσε αφορμή στην Τουρκία να θέσει ζήτημα «Γκρίζων Ζωνών» στο Αιγαίο, αμφισβητώντας την κυριαρχία της Ελλάδας σε αρκετά νησιά και να θέσει ένα ακόμη θέμα στην ατζέντα των ελληνοτουρκικών διαφορών. Παρόλα αυτά, η ελληνική πλευρά δεν αποδέχτηκε ποτέ την ύπαρξη τέτοιου θέματος, επικαλούμενη τις διεθνείς συνθήκες.
Τα γεγονότα στα Ίμια κλόνισαν την αξιοπιστία της ελληνικής κυβέρνησης, ειδικά όταν ο πρωθυπουργός Κώστας Σημίτης ευχαρίστησε από το βήμα της Βουλής τους Αμερικανούς για τον καταλυτικό τους ρόλο στην αποκλιμάκωση της έντασης.
Το καλύτερο αφιέρωμα στα ΙΜΙΑ
ΜΑΡΤΥΡΙΑ ΟΥΚά ομάδας ΙΜΙΩΝ
Με τη ματιά ενός “βάτραχου” που έζησε τη μεγάλη νύχτα